Fatih Sultan Mehmed Han

Babası : Sultan II. Murad Annesi : Hüma Hatun Doğduğu Tarih : 30 Mart 1432 Padişah Olduğu Tarih : 1444-1451 Öldüğü Tarih : 3 Mayıs 1481

Fatih Sultan Mehmed Han

Fâtih Sultân Mehmed, 30 Mart 1432 tarihinde Edirne Sarayında Hüma Hâtun’dan dünyaya geldi. Annesi onun gerçek saltanatını görmeden 1449 yılında vefât eyledi. Bir görüşe göre 19 ve bir diğerine göre 21 yaşında babasının vefatı üzerine üçüncü defa saltanat koltuğuna oturdu ve sınırları Tuna’dan Kızılırmak’a kadar genişleyen Devletinin başşehri olarak İstanbul’u almak ve Hz. Peygamber’in övgüsüne mazhar olmak en büyük ideali idi.

İstanbul’u almak için Boğaz’a hâkim olmanın şart olduğunu bilen Sultân Mehmed, 1452’de Boğazkesen Hisârı dediği Rumelihisârını inşa ettirdi. Karşısında Yıldırım’ın inşa ettirdiği Anadoluhisârı yükseliyordu ve artık Osmanlının izni olmadan boğazı geçmek mümkün değildi. 1 Eylül 1452’de Edirne’ye dönen Sultân Mehmed, hemen kendisinin planlarını çizdiği topların dökümüne başladı. Deneyler yapıldı ve dünyanın harp aletleri alanında harikaları vücuda getirildi.

Planı sezen İmparator zor durumdaydı; zira Bizans ikiye ayrılmıştı. Avrupa, yardım için Katolik olmalarını istiyor ve Ortodokslar ise hayır diyordu. 12 Aralık 1452’de Ayasofya’da Katolik ayini yapılması, Sultân’ın işlerini kolaylaştırıyor ve Bizans Başbakanı Notaras, “Bizans’ta Latin şapkası görmektense, Türk sarığı görmeyi tercih ederim” diyordu. Bizans’lılar parlayan ateşlerine ve Hz. Meryem’e güveniyorlardı. Ancak 1453 Şubatında Edirne’den yola çıkan toplar 5 Nisanda İstanbul önlerine geldi. 6 Nisan’da muhasara başladı. 53 gün süren muhasara sırasında Fâtih’in ordusu, tarihe geçen kahramanlıklar yazdı. Bizans’ın Galata ile Sarayburnu arasına gerdiği zincirler, Osmanlı donanmasının karadan yürütülerek Haliç’e girmesiyle parçalanmıştı. Muhasaranın 53. Günü Hz. Peygamber’in müjdelediği fetih 29 Mayıs 1453 günü gerçekleşti ve Osmanlı ordusu tekbir sesleriyle Topkapı ve Eğrikapı yönlerinden İstanbul’a girdi. Ayasofya’ya sığınan on binlerce insanın burnu bile kanamadı ve İslâm Hukukunun bu konudaki hükümleri aynen uygulandı ve herkese temel hak ve hürriyetleri tanındı.

Fâtih’in fetihten sonra yaptığı ilk iş, İstanbul’un maddi ve manevi imar edilmesidir. Bu işi tamamladıktan sonra Belgrad hariç bütün Balkanları Osmanlı Devleti’ne ilhak eyledi. Batıyı emniyete aldıktan sonra, kendisine pürüz çıkaran Karamanoğulları ve İsfendiyaroğulları Beyliklerini tamamen ortadan kaldırdı. Bu arada Bizans’ın artığı olan Trabzon’daki Pontus İmparatorluğu da 1461 yılında tamamen tasfiye edilmiş oldu. Komutanlarından Gedik Ahmed Paşa, Kırım’ı aldı.

Bütün bu fetihler, başta Abbasî Halifesi olmak üzere herkes tarafından takdir edilirken, Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan Fâtih’e kafa tutuyordu. Bunun üzerine Erzincan civarındaki Otlukbeli denilen yerde 1473 tarihinde bu sıkıntı da bertaraf edildi ve artık Osmanlı devleti Toroslara kadar genişledi. Fâtih Sultân Mehmed, yeni bir harbin hazırlığında iken, 1481 yılında 51 yaşında Gebze’de vefat etti. 28 yıllık padişahlığı süresince 2 İmparatorluk, 14 devlet ve 200 şehir fethederek Fâtih ünvanını Hz. Peygamber’den alan Sultân Mehmed, devletin sınırlarını 2.214.000 km2’ye genişletmişti ki, bu 3 Türkiye Cumhuriyeti eder demektir. Balistikteki keşifleri, Matematik ilmindeki dehası, dinî ilimlerde büyük bir âlim olması, Arapça, Farsça, Yunanca, Sırpça, İtalyanca ve benzeri önemli dünya dillerinden dokuzuna vâkıf olması, onu Osmanlı tarihinin en büyük askeri, devlet adamı ve âlimi olduğunu, düşmana ve dosta söyletmiştir.

Ona bu büyük fetihte yardımcı olan devlet adamları arasında, Çandarlı Halil Paşa, Mahmûd Paşa, Rum Mehmed Paşa, İshak Paşa, Gedik Ahmed Paşa, Zağanos Mehmed Paşa, Balaban Bey, Bali Bey ve benzeri çok sayıda devlet adamı ve komutanları saymak mümkün olduğu gibi, manevi komutanlar arasında ise, asrının büyük âlimlerinden ve maneviyât erenlerinden, Molla Hüsrev, Molla Gürânî, Molla Zeyrek, Akşemseddin, Hızır Bey, Hocazâde Efendi, Molla Vildân ve Molla Şeyh Vefâ ve benzeri zatları zikretmek icabeder.

ZEVCELERİ: 1- Gülbahar Hâtûn; II. Bâyezid ile Gevher Sultân’ın annesi. 2- Gülşah Hâtun; Karaman Oğullarından İbrahim Beğ’in kızıdır. 3- Sitti Mükrime Hâtun; Dülkadiroğlu Süleyman Bey’in kızıdır. 4- Çiçek Hâtun; Türkmen Beyi kızıdır. 5- Helene Hâtun; Mora Despotu Demetrus’un kızıdır. 6- Anna Hâtûn; Trabzon İmparatorunun kızıdır; evlilikleri kısa sürmüştür. 7- Alexias Hâtun; Bizans Prenseslerindendir.

ÇOCUKLARI: 1- Şehzâde Sultân Mustafa Hân. 2- Gevher Sultân. 3- Şehzâde Cem Hân. 4- Şehzâde Bâyezid Hân. 5- İsmi bilinmeyen iki kızı.

Kaynak: Osmanlı Araştırmalar Vakfı

1451	Sultan II. Murad’ın ölümü ve Bursa’da defnedilmesi. Sultan II. Mehmed’in ikinci defa törenle tahta çıkışı. Şehzade küçük Ahmed’in “Nizam-ı Alem” için boğdurulması. Cülus tebriki için gelen elçilerle, barış antlaşmalarının yenilenmesi. Karaman isyanının bastırılması. Menteşe Beyliği’nin alınması. Cülus törenlerinde bahşiş verilme uygulaması başlaması.
1452	Rumelihisarı’nın yapılması ve Anadoluhisarı’nın tamir edilmesi. Bizans İmparatorluğu’na harp ilanı ve İmparatorun İstanbul kapılarını ördürmesi. Fatih’in İstanbul’dan Edirne’ye hareketi.
1453	Haliç’in ağzına zincir gerilmesi. “Şahi” adı verilen büyük topun İstanbul önlerine getirilmesi. İstanbul çevresinin işgalinin başlaması. Türk ordusunun İstanbul önlerine gelmesi. İstanbul surunun önünde Fatih’in karargâh kurması. Donanmanın bir gece içinde, Kasımpaşa’dan Haliç’e karadan geçirilerek indirilmesi. Fatih’in ordusu ile Cuma namazını kılarak kuşatma harekâtını başlatması. Haliç-Marmara arasında kuşatma hattının kurulması. Teslim teklifinin Bizans İmparatoru tarafından reddedilmesi. Harp harekatının başlaması.
29.05.1453	İstanbul’un Fethi. Fatih’in İstanbul’a girişi. Çağ değişimi. Ortaçağın bitmesi. Yeniçağın başlaması. İstanbul’un devletin merkezi olması. Fatih’in Batı Hristiyanlığına karşı, Doğu Hristiyanlığını himayesi altına alarak yeni bir Rum Ortodoks Patriki tayin etmesi. Veziriazam Çandarlı Halil Paşa’nın azledilmesi. Yerine ikinci vezir Mahmud Paşa’nın görevlendirilmesi. İstanbul Valiliğine Süleyman Bey’in, Kadılığına Celalzade Bey’in atanması. Silivri Kalesi’nin teslim olması. İmroz, Limni ve Taşoz’un Devlet topraklarına katılmaları. Enez, Midilli ve Ceneviz Beyleri’nin tabiyetlerini bildirmeleri.
1454	Venedik Cumhuriyeti ile barış imzalanması. Birinci ve ikinci Sırp seferleri. Rodos Şövalyelerine harp ilanı. Osmanlı donanmasının Adalar seferi.
1456	Üçüncü Sırbistan Seferi ve Belgrad’ın kuşatılması.
1458	Mora Seferi. Sırbistan’ın fethi. Yedikule’nin yapılmasına başlanması. Atina’nın fethi. Eyüp Caminin inşaatına başlanması.
1459	Güney Mora’nın fethi. Anadolu’nun manevi kahramanı ve Fatih’in hocası Akşemseddin Hoca’nın vefatı. Semendire’nin fethi. Sırbistan’ın Türk vilayeti haline gelmesi. Şehzade Cem Sultan’ın doğumu.
1460	Güney Mora despotluklarının alınması. Eflak’ın himaye altına alınması.
1461	Amasra Ceneviz kolonosininin fethi. Trabzon Rum İmparatorluğu’nun sona erdirilmesi. Çandaroğulları Beyliği’nin topraklarının, Osmanlı ülkesine katılması. Arnavutluk mütarekesi.
1462	Eflak Prensliği’nin tabiyet altına alınması. Midilli Adası’nın fethi. Çanakkale Boğazı Kaleleri’nin onarılması. Fatih Cami’nin temel atma töreni. Arnavutluk ile olan mütareke döneminin sona erdirilmesi ve barış antlaşmasının imzalanması. Bosna Krallığı’nın fethi.
1463	10 yıl sürecek Osmanlı-Venedik savaşlarının başlaması.
1466	Fatih Sultan Mehmed’in Arnavutluk seferi. Arnavutluk Kaleleri’nin alınması. Karamanoğulları’nın sonu. Konya’nın zaptı. Büyük Türk denizcisi Barbaros Hayreddin Paşa’nın doğumu.
1468	Şehzade Cem’in Kastamonu Valiliğine tayini.
1470	Eğriboz’un alınışı. Devlete karşı isyan eden Muhammedhânelerin basılması.
1471	Fatih Camii ve Külliyesi’nin açılışı. Yavuz Sultan Selim’in doğumu. Alaiye Beyliği’nin zaptı. Dulgadır meselesi. Osmanlı Devleti ile Mısır ve Suriye Kölemen Sultanlığı arasında anlaşmazlığın başlaması. Akkoyunlu Uzun Hasan ile Venedikliler arasında Devlete karşı kurulan, Venedik İttifakı. Devlet merkezinin Edirne’den İstanbul’a taşınması için yapılan ilk hazırlık.
1472	Topkapı Sarayı’nın inşaatına başlanması.
1473	Osmanlı-Akkoyunlu mücadelesi ve Otlukbeli zaferi. Uzun Hasan’ın esir edilmesi.
1474	Ünlü bilgin Ali Kuşcu’nun ölümü.
1475	Kırım’ın Osmanlı tâbiiyetine girişi ve Kuzey Karadeniz güvenliğinin sağlanması.
1476	Fatih’in Boğdan seferi ve zaferi.
1477	İnebahtı-Lepant kuşatması. Turhanoğlu Ömer Bey’in Venedik-İtalya akını.
1478	Fâtih tarafından ilk altın paranın bastırılması.
1479	Osmanlı-Venedik sulhü. Fâtih’in Venedikliler’e Trabzon ve Kefe’de ticaret yapma hakkı tanıyan ahidnâme vermesi. Gürcistan ve Çerkezistan’ın fethi. Adriyatik Denizi’nde, Venediklilerin elinde bulunan ve Yedi Ada olarak bilinen stratejik adalardan, Ayamavra, Kefalonya ve Zanta Adaları’nın işgali. Osmanlı-Mısır anlaşmazlığının artması.
1480	Fatih’in İtalya seferi, Otranto’ya çıkış. Başarısız Rodos kuşatması.
1481	Devlet idaresinde yeni bir uygulama geçilmesi. Genişleyen toprakların kontrolu için Kazaskerliğin Rumeli ve Anadolu olarak ikiye ayrılması. Fatih Sultan Mehmed’in vefatı. II. Bayezid’in tahta çıkışı.